LEW MOTO, Professional Diesel Center
W nowoczesnych silnikach wysokoprężnych jednym z najważniejszych elementów układu zasilania są pompowtryskiwacze. Odpowiadają one zarówno za wytworzenie ciśnienia, jak i precyzyjne podanie paliwa do komory spalania. Z czasem ulegają jednak naturalnemu zużyciu, a jednym z objawów ich niesprawności są nadmierne przelewy paliwa. Zbyt duży przelew oznacza, że paliwo zamiast trafić do cylindra, wraca do zbiornika, co prowadzi do spadku mocy, trudności z rozruchem i zwiększonego spalania. Aby szybko zdiagnozować problem, warsztaty stosują tzw. test menzurkowy, polegający na podłączeniu specjalnych rurek i zbiorniczków do pompowtryskiwaczy. To jedno z najbardziej miarodajnych badań, które pozwala ocenić, czy elementy działają prawidłowo. W tym artykule pokażemy, jak wygląda taka diagnostyka, jakie wyniki są prawidłowe i kiedy pompowtrysk kwalifikuje się do regeneracji lub wymiany.
Test przelewowy, nazywany też testem menzurkowym, to metoda diagnostyczna stosowana od wielu lat w serwisach zajmujących się silnikami Diesla. Polega na podłączeniu przezroczystych rurek do króćców powrotu paliwa w każdym z pompowtryskiwaczy. Rurki prowadzą do menzurek, czyli przezroczystych pojemników skalowanych w mililitrach. Następnie uruchamia się silnik i pozwala mu pracować na biegu jałowym przez określony czas – zwykle 2 do 5 minut. Po tym czasie sprawdza się ilość paliwa zgromadzoną w poszczególnych menzurkach. Wyniki pozwalają jednoznacznie określić, który pompowtrysk przelewa zbyt dużo i nie utrzymuje właściwego ciśnienia. Co istotne, metoda ta jest szybka, tania i nie wymaga skomplikowanej aparatury, a mimo to dostarcza bardzo precyzyjnych informacji o stanie układu.
Przed rozpoczęciem badania należy zadbać o odpowiednie przygotowanie pojazdu. Silnik powinien być rozgrzany do temperatury roboczej, ponieważ wtedy pompowtryskiwacze pracują w warunkach najbardziej zbliżonych do realnej eksploatacji. Następnie należy odłączyć przewody powrotne paliwa i w ich miejsce podłączyć zestaw rurek z menzurkami. Ważne jest, aby wszystkie połączenia były szczelne – nawet niewielki wyciek może zafałszować wynik. Zanim rozpoczniemy pomiar, dobrze jest upewnić się, że filtr paliwa jest czysty, a ciśnienie w układzie prawidłowe, by nie mylić problemów związanych z pompowtryskiem z awarią innych elementów. Dopiero tak przygotowany układ pozwoli na przeprowadzenie wiarygodnego badania.
Interpretacja wyników polega na porównaniu ilości paliwa w poszczególnych menzurkach. Wszystkie pompowtryskiwacze powinny oddawać podobne ilości paliwa, a różnice nie powinny przekraczać kilku mililitrów. Jeżeli w jednej z menzurek znajduje się znacznie więcej paliwa niż w pozostałych, oznacza to nadmierne przelewy paliwa i nieszczelność pompowtrysku. W praktyce przyjęło się, że różnica powyżej 20–30% między pompowtryskami wskazuje na usterkę. Zbyt mały przelew również może świadczyć o problemie – np. o zapchaniu elementu, co grozi zatarciem. Dlatego podczas odczytu wyników nie analizuje się wyłącznie jednej wartości, lecz porównuje wszystkie cylindry. To pozwala wychwycić nie tylko zużycie pojedynczego pompowtrysku, ale też nierównomierną pracę całego układu.
Nadmierne przelewy są sygnałem, że pompowtrysk nie spełnia swojej roli i część paliwa nie trafia do cylindra. To przekłada się na spadek mocy i wzrost emisji spalin. W skrajnych przypadkach silnik może w ogóle nie odpalić, jeśli przelew jest na tyle duży, że ciśnienie w listwie spada poniżej wartości minimalnej. Alarmujące są sytuacje, gdy jeden z pompowtrysków ma przelew kilkukrotnie większy niż pozostałe – taki element wymaga natychmiastowej regeneracji lub wymiany. Równie niepokojące są przypadki, gdy wszystkie pompowtryski wykazują ponadnormatywne przelewy. Wtedy problem może leżeć nie tylko w pojedynczych elementach, ale też w całym układzie paliwowym. Dlatego interpretacja wyników powinna być zawsze przeprowadzana całościowo.
Test menzurkowy ma wiele zalet, które sprawiają, że jest standardową procedurą w diagnostyce Diesla:
Prostota wykonania – nie wymaga drogiego sprzętu.
Szybkość – wyniki otrzymuje się w kilka minut.
Dokładność – łatwo wskazać niesprawny pompowtrysk.
Niskie koszty – test można przeprowadzić praktycznie w każdym warsztacie.
Powtarzalność – można go stosować cyklicznie jako element profilaktyki.
Dzięki tym cechom test przelewowy jest jednym z najbardziej uniwersalnych i efektywnych sposobów oceny stanu pompowtrysków, a jego wyniki są łatwe do interpretacji nawet dla mniej doświadczonych mechaników.
Jeśli test menzurkowy wykaże nadmierne przelewy paliwa, dalsze działania zależą od skali problemu. W wielu przypadkach możliwa jest regeneracja pompowtrysków, polegająca na wymianie zużytych elementów, uszczelnień i przywróceniu parametrów fabrycznych. Regeneracja jest zdecydowanie tańsza niż zakup nowych podzespołów, a w profesjonalnym serwisie daje porównywalne efekty. W sytuacji, gdy pompowtrysk jest poważnie uszkodzony – np. doszło do pęknięcia korpusu – konieczna będzie wymiana na nowy lub fabrycznie regenerowany element. Test menzurkowy pozwala jednoznacznie wskazać, które pompowtryski wymagają interwencji, dzięki czemu kierowca unika zbędnych kosztów związanych z wymianą całego kompletu.
Diagnostyka pompowtrysków pod kątem przelewów paliwa z wykorzystaniem testu menzurkowego to jedna z najskuteczniejszych metod oceny stanu układu wtryskowego. Badanie jest szybkie, tanie i niezwykle miarodajne – pozwala z dużą dokładnością wskazać elementy wymagające regeneracji lub wymiany. Dzięki temu kierowca może uniknąć poważnych awarii i nadmiernych kosztów eksploatacji. Regularne testy, połączone z profilaktyką w postaci stosowania dobrego paliwa i wymiany filtrów, zapewniają długą i bezproblemową pracę silnika wysokoprężnego.
Dlaczego objawy uszkodzonych pompowtrysków różnią się na zimnym i ciepłym silniku? Sprawdź, jak wygląda prawidłowa diagnostyka pompowtrysków w różnych warunkach pracy.
Czy jakość oleju silnikowego wpływa na pracę pompy wtryskowej? Sprawdź, jak dobór oleju przekłada się na trwałość i koszty eksploatacji.